Structurele middelen noodzakelijk om meerkosten van Fair Pay in de AV-sector op te vangen

Vanaf 2025 geldt Fair Pay als norm voor subsidieaanvragen binnen de culturele en creatieve sector. Aanvragers moeten aantonen dat zij ‘fair’ betalen via een cao of honorariumrichtlijn.

Binnen de film- en audiovisuele sector is het afgelopen jaar, in samenwerking met verschillende belanghebbende partijen – waaronder NAPA – via de Ketentafel Film/AV intensief gewerkt aan praktijkinstrumenten en richtlijnen voor Fair Pay. Opdrachtgevers (zoals producenten en publieke omroepen) en opdrachtnemers (waaronder regisseurs, scenarioschrijvers, cast en crew) hebben gezamenlijk gewerkt aan een breed gedragen aanpak, die sinds 1 januari 2025 beschikbaar is voor toepassing in de praktijk.

Tegelijkertijd laat het nieuwe rapport 'Meerkosten in de film- en audiovisuele sector' (PPMC Economisch Advies, in opdracht van Kunsten ’92) zien dat implementatie zonder forse ingrepen niet haalbaar is. De kosten voor het realiseren van Fair Pay lopen op tot gemiddeld 42% van de totale beloning en 23% van de totale productiekosten. Daarmee kent de film- en audiovisuele sector de grootste achterstand van alle landelijk onderzochte sectoren in de culturele en creatieve sector. De conclusie: er is een forse inhaalslag nodig om onderbetaling en onbetaald overwerk aan te pakken. Vooral regie, uitvoerende productie en het art department (vormgeving en aankleding op de set) blijven structureel achter. Bij documentaires loopt de achterstand op tot 67% van de totale beloning; bij speelfilms is dat 40%.

Het is evident dat de implementatie van Fair Pay een structurele financiering en een gezamenlijke inzet van alle betrokken financiers vereist. Het Nederlands Filmfonds heeft hierin reeds een belangrijke stap gezet door zijn bijdragen te verhogen en daarbinnen gemiddeld 25% voor Fair Pay te oormerken. Ook andere fondsen, instellingen en marktpartijen - zoals publieke en commerciële omroepen, distributeurs en streamers - moeten hun verantwoordelijkheid nemen en hun bijdragen jaarlijks indexeren in lijn met stijgende lonen en productiekosten. Tevens is verbreding van het financieringsinstrumentarium cruciaal - bijvoorbeeld via fiscale stimuleringsmaatregelen zoals een tax rebate of tax shelter, naar voorbeeld van omliggende landen.

NAPA dringt aan op vervolggesprekken met financiers over de Fair Pay-praktijkinstrumenten en de financiële gevolgen daarvan, evenals die van wijzigingen in landelijke wet- en regelgeving wat betreft arbeidsmarktbeleid.

Lees het persbericht op de website van Kunsten '92. Bekijk het volledige rapport hier.